ARINMAK TEFSİRİ

​​

Ala Suresi (14-15). Ayet: Diyanet Meali 

Arınan ve Rabbinin adını anıp, namaz kılan kimse mutlaka kurtuluşa erer.

​

"Arınan" diye tercüme ettiğimiz "tezekkâ" fiili, "insanın nefsini kontrol altına alması, her türlü şirk ve günahtan uzaklaşması, Allah'ın birliğine iman edip dinin emir ve yasaklanın yerine getirmesi" anlamına geldiği gibi "zekât vererek arınmak" manasına da gelir.

Ancak Mekkî sûrelerde yer alan "zekât" tabirleriyle (Zâriyât, 51/19; Meâric, 70/24) hükümleri etraflı olarak açıklanmış zekât değil, mutlak anlamıyla mâlî içerikli dinî görevler kastedilmiştir. Çünkü kurumsal anlamda zekât Medine döneminde farz kılınmıştır. (bk. Tevbe, 9/103)

Şu halde ayetteki "tezekkâ" kelimesi;

- Hem malı haramlardan ve kul haklarından
- Hem de nefsi günah kirlerinden arındırmayı ifade eder.

Ayrıca ayette, Allah'ın adını anan ve namaz kılan kimsenin kurtuluşa ereceği bildirilmiştir.

Ancak burada geçen, "namaz kılma" olarak çevirdiğimiz "salla" fiiliyle ilgili farklı yorumlar yapılmıştır.

Bazı müfessirlere göre bundan maksat bilinen beş vakit namazdır; bazılarına göre bayram namazı, bir kısmına göre de "salât" kelimesinin sözlük anlamı olan duadır. (Taberî, ilgili ayetin tefsiri)

Allah ezeli ilmiyle bütün bu manaları ve ayetin ruhuna uygun başka manaları da kastetmiş olabilir. Biri diğerine engel değildir.

​

Kainatta her bir fiil ve icraatın temeli ve esası Allah’ın bir ismine dayanır. Mesela bütün canlıların mükemmel bir şekilde beslenmesinin ve güzelce rızıklandırılmasının temelinde ve esasında Rezzak ismi vardır. Canlılara hayat verilmesi Muhyi; hayatın canlılardan planlı ve programlı bir şekilde alınması Mümit ismine bakar ve hakeza...

Aynı şekilde kainatta ve özellikle de dünyadaki tanzif ve temizlenme fiillerinin temelinde ve esasında yine Allah’ın Kuddüs ismi vardır. Kuddüs ismi her türlü eksik ve kusurdan ari ve temiz olmak anlamındadır. Bu ismin maddi alemdeki tecellisi eşyanın temiz ve arı olması şeklindedir. Her ismin külli dairelerden en basit ve cüzi dairelere kadar tecellisi olduğu gibi bu Kuddüs isminin de külli dairelerden cüzi dairelere kadar tecellileri vardır.

Mesela, kâinatın geniş daireleri olan denizlerde, topraklarda, semavatta nasıl temizlik ve arılık mükemmelen tecelli ediyor ise, aynı şekilde insanın maddi bedeninden ta kalp ve manevi dairelerine kadar aynı ismin tecellileri vardır.

Bu noktadan İslam dini hem maddi hem de manevi temizliğe bizi emrediyor. Maddi temizlik, nasıl ki yıkanmak ve kir ve paslardan arınmak şeklinde oluyor ise, manevi temizlik de tövbe ve istiğfar şeklinde oluyor. Bu yüzden Mümin her daim manen tövbe ve istiğfar ile temizlenmelidir.

İşte manevi ariyet ve temizlik bu şekilde temin edilir. Manevi temizliğin en önemli şubesi, itikat ve inanç açısından küfür, şirk ve bidat gibi fikirlerden ve davranışlardan uzak durmak ve onlara bulaşmamak şeklindedir. Bu temizlik, günahlardan arınmaktan önce gelir. Bir insan itikaden bidat bir fikre bulaşmış ise, ne kadar tövbe ve istiğfar da etse de o fikri terk etmedikçe temizlenemez. Bu yüzden her hususta ehlisünnet dairesinde kalmak çok mühimdir.